Autor: Shejkh Muhamed ibën Uthejmin

Burimi: Mexhmu’u Fetaua ue Resail, vëll. 1, fq, 157.

 

 

 

“Ilhad” nga ana gjuhësore do të thotë “el-mejlu – anim, devijim, shtrembërim”.

 Siç është Fjala e Allahut në Kuran:

 

﴿لِّسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَـٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُّبِينٌ﴾

 “...gjuha e atij nga i cili anojnë ata është e huaj (joarabe), e kjo (e Kur'anit) është në gjuhën e qartë arabe.” En-Nahl, 103

 

Prej fjalës “ilhad” rrjedh edhe fjala “el-lahd”, që bëhet në fund të gropës së varrit. Ajo quhet “lahd” ngaqë është një gërmim anash varrit në fund të tij.

 

Nuk mund të kuptohet se çfarë është ilhadi vetëm se kur mësohet se çfarë është qëndrimi i drejtë ndaj Emrave të Allahut.

Siç kanë thënë: “Nëse i krahason dy gjëra të kundërta, atëherë gjërat bëhen të qarta.”

Qëndrimi i drejtë ndaj Emrave dhe Cilësive të Allahut është që t’i marrim këto Emra dhe Cilësi të Allahut, sipas realitetit që i takon vetëm Allahut – të Lartësuarit dhe të Madhëruarit, duke mos e shtrembëruar kuptimin e tyre (tahrif), as duke i mohuar (t’atil), as duke pyetur për mënyrën sesi (kejfijeh) dhe as duke i shëmbëllyer ato (temthil), duke e marrë për bazë parimin që ndjek Ehli Sunneti dhe Xhemati në këtë temë. Kur ta mësojmë qëndrimin e drejt në këtë temë, atëherë e kundërta e saj është ilhadi.

 

Në lidhje me ilhadin ndaj Emrave të Allahut, dijetarët kanë përmendur disa lloje dhe ne mund t’i përmbledhim këto lloje e të themi: ilhad është devijimi dhe shtrembërimi i Emrave dhe Cilësive të Allahut ndaj asaj që është obligim të besohet në lidhje me to.

 

Lloji i parë:

Mohimi i një pjese të Emrave, ose mohimi i një pjese të Cilësive për të cilat kanë ardhur argumente.

Për shembull: ai që mohon se emri “er-Rahman – i Gjithëmëshirshmi” të jetë një nga Emrat e Allahut të Lartësuar, siç bënë njerëzit e Xhahilijetit (në kohën e Pejgamberit – alejhi salatu ue selam). Ose i pohojnë Emrat, por i mohojnë Cilësitë që përmbajnë këto emra. Siç thonë disa bidatçi: Allahu – i Lartësuar –  është i Mëshirshëm që s’ka mëshirë, Gjithdëgjues që nuk dëgjon.

 

Lloji i dytë:

Ta emërtosh Allahun e Lartësuar me atë që Ai nuk e ka emërtuar Veten e Tij.

Arsyeja përse kjo është ilhad, është se Emrat e Allahut – të Pastrit nga çdo mangësi dhe të Lartësuarit – janë teukifijeh (ashtu siç i ka pohuar Sheriati). Kështu që, nuk i lejohet askujt që ta quajë Allahun – e Lartësuar – me një emër që Ai nuk e ka quajtur Veten e Tij, sepse kjo konsiderohet e folur për Allahun pa dituri dhe konsiderohet padrejtësi ndaj Allahut – të Plotfuqishmit dhe të Madhëruarit. Siç kanë bërë filozofët, të cilët e quajtën Allahun “el-‘iletul Fa’ileh – shkaku eficient (i lëvizjes)”. Gjithashtu, siç vepruan të Krishterët, të cilët Allahun e Lartësuar e quajtën me emrin “baba” apo emra tjerë.

 

Lloji i tretë:

Besimi se këto emra tregojnë për cilësitë e krijesave dhe kështu i llogarisin si emra që tregojnë për shëmbëllimin me krijesat.

 

Arsyeja përse kjo është ilhad, është se ai që beson se Emrat e Allahut – të Pastrit nga çdo mangësi dhe të Lartësuarit – tregojnë për shëmbëllimin e Allahut me krijesat e Tij, ai e ka ndërruar kuptimin e tyre të vërtetë dhe ka devijuar nga qëndrimi i drejtë që duhet të ketë ndaj këtyre Emrave, dhe Fjalën e Allahut dhe të Dërguarit të Tij –  sal-lAllahu alejhi ue sel-lem – e ka quajtur një tregues të kufrit. Sepse, shëmbëllimi i Allahut me krijesat e Tij është kufër, ngaqë është përgënjeshtrim i Fjalës së Allahut:

 

﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴾

 “Asnjë send nuk është si Ai; Ai është që dëgjon gjithçka dhe sheh çdo gjë.” Esh-Shura, 11

 

Dhe për shkak të Fjalës së Allahut:

﴿هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا﴾

“A mos di ndonjë të ngjashëm me Të.” Merjem, 65

 

Nuajm bin Hammad el-Khuza’ij, mësuesi i Bukhariut, ka thënë:

“Ai që e shëmbëllen Allahun me krijesat e tij, ka bërë kufër. Ai që e mohon atë me të cilën Allahu e ka cilësuar Veten e Tij, ka bërë kufër. Nuk ka shëmbëllim ndonjë send me atë që Allahu e ka cilësuar Veten e Tij.”

 

Lloji i katërt:

Nxjerrja prej emrave të Allahut të Lartësuar, emra për idhujt.

Siç është emri “Lat” nga emri el-ilah (i adhuruari), ose emri “el-Uzza” nga emri “el-Aziz – i Gjithëfuqishmi”, ose emri “Menat” nga emri “el-Mennan”. Arsyeja përse kjo është ilhad, është se Emrat e Allahut të Lartësuar janë specifike dhe të veçanta për Të. Kështu që, këto domethënie që tregojnë për këto Emra, nuk lejohet t’ia kalosh një krijese, në mënyrë që t’i përkushtohet asaj krijese ndonjë adhurim të cilin nuk e meriton askush tjetër përveç Allahut – të Plotfuqishëm dhe të Lartësuar.

Këto ishin llojet e ilhadit ndaj Emrave të Allahut të Lartësuar.

 

Përktheu: Jeton Shasivari